Metal Braketler (Diş Telleri): Diş telleri ya da tel tedavisi olarak da bilinen ortodontide en yaygın olarak kullanılan aygıt braket ya da metal diş teli de denen sabit ortodontik apareylerdir.
Bu apareyler metal renginde olanlar sıklıkla kullanılmaktadır. Dişlerin üzerine yapıştırılan ve braket olarak adlandırılan tutucu parçalar ve bu parçaların içerisinden geçen ark teli olarak da adlandırılan ince diş tellerinden oluşur. Bu teller dişlere braketler aracılığıyla kuvvetler iletir ve dişlerin hareket etmesi sağlanır. Braketleri tellere bağlayan lastik halkalara ligatür denir.
Ligatürler şeffaf ya da metalik gri renkli olabildiği gibi çeşitli parlak renklerde de yapılmaktadır. Bu sayede yılın modasına, ya da tuttuğunuz takımın renklerine uygun renkler tercih edebilirsiniz.
Kapaklı Diş Telleri (Self Ligating): Diş teli tedavisinde dişlerin yüzeyine yapıştırılan minik ataçmanlara braket denir.
Tel ise bu braketlere bağlanır. Bu bağlantı, bir miktar sürtünme oluşturur. Bu sürtünme bazı diş hareketlerinde avantaj, bazılarında ise dezavantaj yaratır. Kapaklı braketlerde bu bağlantı, sürtünmeyi çok azaltacak şekilde dizayn edilmiştir.
Ortodonti uzmanınızın uygun gördüğü durumlarda kapaklı braketler kullanılırsa tedavi süresi, koltukta geçirilen süre ve randevu sayısı azalmaktadır. Kapaklı braketler tüm tedavilerde şart değildir. Bu tedavi ile ilgili detaylı bilgiyi doktorunuzdan alabilirsiniz.
Beyaz Teller (Porselen Tel): Teknolojinin gelişmesi ise birlikte metal braketler yerlerini porselen ya da şeffaf tel denen ve daha az görünen braketlere bırakmıştır.
Bu braketler plastik, cam silika gibi farklı materyallerden yapılmış olabilir ve bazıları şeffaf, bazıları da beyaz renklidir. Önceki yıllarda daha çok porselen ve plastik esaslı braketler kullanılmakta ve sahip oldukları fazla sürtünme katsayısından dolayı diş hareketi yavaş olmaktaydı.
Son yıllarda üretilmekte olan ve metal özellikleri gösteren özel braketler ile bu sorunlar ortadan kalkmıştır. Bu sayede hem istenen estetik sağlanı, hem de metal braketler ile aynı sürede ortodontik tedavi yapılabilmektedir. Şeffaf braketlerin içerisinden geçen teller bazen metal, bazen de beyaz renkli olabilmektedir.
Iconix Braketler: Diş tellerinde son yıllarda ortaya çıkan bir yenilik, açık renkli metal braketlerdir.
Bu diş telleri metal renkli braketlere göre daha açık renkli üretilebilmekte, dolayısıyla hem metal braketin sağlamlık, kolay kırılmama özelliğini, hem de şeffaf braketlerin estetik avantajını sunabilmektedir.
Şeffaf Plak: Son yıllarda erişkin kişilerin ortodontik tedaviye taleplerinin artması ve bazı kişilerin sabit diş telleri istememesi, takıp çıkartılabilir ve görünmeyen şeffaf plakların ortaya çıkmasına sebep olmuştur.
Halk arasında çoğunlukla invisalign ya da orthero markalarıyla bilinen şeffaf plaklar, alınan diş ölçülerinin üzerinde kişiye özel planlama yapılarak dijital olarak üretilir. Her bir plak 2-3 hafta arasında takılır ve dişler yavaş yavaş düzelmeye başlar. Bu yöntemin en büyük avantajı, plakların hemen hemen hiç görünmemesi ve istendiği zaman çıkartılmasıdır. Bu yöntemle tüm bozukluklar düzeltilemese de uygun vakalarda gayet kolay şekilde diş düzeltilmesi sağlanmaktadır.
Lingual Ortodonti (İçten Takılan Tel): Erişkinlerde, diş bozukluğu şeffaf plaklarla düzeltilemeyecek kadar bozuksa ve daha detaylı tedavi gerektirecek herhangi bir durum varsa, lingual ortodontik tedavi yapılabilir.
Halk arasında içten takılan tel olarak bilinen bu yöntemde kullanılan braketler, dişlerin iç yüzlerine tam uyacak şekilde özel üretilir ve özel yapıştırıcılar kullanılarak yapıştırılır. Bu yöntemin avantajı hem braketlerin hiçbir şekilde görünmemesi hem de sabit ortodontik tedavinin tüm avantajlarına sahip olmasıdır.
Hareketli Apareyler (Damaklık): Daha çok çocukluk çağında uygulanan bu apareyler, basit diş yamukluklarının düzeltilmesinde olduğu kadar, iskeletsel anomalileri de düzeltebilecek kapasitededir.
Uygun yaşta ve uygun sürede kullanıldığı zaman hem kısa süreli hem de uygun maliyetli bir tedavi seçeneğidir.
Sabit Fonksiyonel Aygıtlar (Powerscope): Bu aygıtlar sıklıkla alt çenenin geride olduğu durumlarda, iskeletsel düzeltim istendiği zaman kullanılır.
İskeletsel düzeltim için uygun yaş kişiden kişiye değişmekle birlikte, genellikle 11-15 yaşları arasıdır. Özellikle tedaviye biraz daha geç kalınmış çocuklarda sabit fonksiyonel aygıtlar, istenen etkiyi vermesi açısından uygundur. Bu aygıtlar, sabit diş tellerinin üzerine takılan, alt çeneden üst çeneye uzanan minik pistonlardır.
Ağız dışından görünmezler. Ağızda sabit olarak bulunan bu aygıtlar uygun yaşta kullanılırsa birkaç ay içinde istenen etkiyi gösterirler.
Ağız Dışı Aygıtlar: İskeletsel bozukluklarda kullanılan, halk arasında ‘çenelik’ ya da ‘enselik’ olarak adlandırılan aygıtlardır. Modern teknikler ve malzemelerin ortaya çıkmasıyla birlikte son yıllarda kullanımı oldukça azalmıştır.
Geçici Dayanak Vidaları (Temporary Anchorage Device): Günlük terminolojide ‘Ankraj vidası’ olarak bahsedilen, gerçekten de kemiğe yerleştirilen minik vidalardır.
Bu vidalar hafif bir lokal anestezi ile yerleştirilir ve bunlardan alınan destekle dişler hareket ettirilir. Bunun avantajı, diş hareketi sırasında diğer dişlerin hiçbir şekilde etkilenmemesidir. Vidaların işi bittiğinde kolaylıkla, çoğu zaman anestezi yapmadan bile sökülebilir.